YAYINLANMA : 30.07.2022 - 00:33 / GÜNCELLEME : 27.12.2022 - 12:17
BORÇLUNUN MALLARI HAKKINDA İFLASIN NETİCELERİ
İhtiyaten veya İcraen Haczedilen Şeyler
Madde 186 – (Değişik: 18/2/1965-538/94 md.) İhtiyaten haczedilmiş mallarla iflas açıldığı zaman paraya çevrilmemiş mahcuz mallar masaya girer.
İflasın açılmasından evvel paraya çevrilmiş bulunan mahcuz malların bedeli, 138 ila 144 üncü maddeler hükümlerine göre haciz koyduran alacaklılara paylaştırılır. Artan kısım iflas masasına intikal eder.
I.GENEL OLARAK
Borçlu hakkında usulüne uygun şekilde başlatılmış bir icra takibinin kesinleşmesi sonrasında borçlunun borca yeter miktarda malı üzerine haciz konularak muayyen muamelelerin gerçekleştirilmesi suretiyle paraya çevirme işlemi yerine getirilebilir. Şöyle ki, alacaklı veya borçlu, hacizden itibaren bir yıl içinde haczolunan malın satışını isteyebilir. Borçlunun üçüncü şahıslardaki alacağı da bu hükme tabidir. Bir yıllık süre içinde satışı istenip de artırma sonucu satışı gerçekleştirilemeyen mahcuz hakkındaki satış isteme süresi, satış isteyen alacaklı bakımından birinci fıkrada belirtilen sürenin sona ermesinden itibaren bir yıl daha uzar. Satış talebiyle birlikte kıymet takdiri ve satış giderlerinin tamamının peşin olarak yatırılması zorunludur. Sicile kayıtlı motorlu kara araçları bakımından muhafaza, kıymet takdiri ve satış talebinin birlikte yapılması ve bunlara ilişkin giderlerin tamamının birlikte ve peşin olarak yatırılması zorunludur.
Borçlu hakkında iflasın açılmasından evvel başlatılan icra takibi kapsamında satışın gerçekleştirilmesi yahut hacizli paranın icra veznesine (icra dairesine ait banka hesabına) girmesiyle birlikte iflastan önceki döneme ait olan icra muamelesi kapsamında elde edilen bedel haciz koyduran alacaklıya (alacaklılara) ödenir.
Borçlu hakkında başlatılan takip kapsamında iflasın açılmasından önceki dönemde haczedilerek paraya çevrilen şeylerin bedeli masaya girmez.
Ancak iflasın açıldığı anda üzerine haciz konulan ancak paraya çevrilmeyen malların tamamı ile iflasın kapanmasına kadar müflisin uhdesine geçen mallar masaya dahil olur. İflasın açılması, borçlu aleyhinde haciz yoluyla yapılan takiplerle teminat gösterilmesine ilişkin takipleri durdurur. İflas kararının kesinleşmesi ile bu takipler düşer. İflasın tasfiyesi müddetince müflise genel haciz yolu ile teminat gösterilmesine ilişkin takiplerden hiçbiri yapılamaz. Rehnin paraya çevrilmesi yoluyla yapılan takiplere iflastan sonra da takip alacaklıları tarafından iflas masasına karşı devam edilir ve satış bedeli 151 inci maddeye göre rehinli alacaklılara paylaştırılır. Artan kısım iflas masasına intikal eder. Şu kadar ki, takip alacaklısı, iflastan önce başlamış olduğu rehnin paraya çevrilmesi yolu ile takipten vazgeçerek, rehnin 185 inci maddeye göre satılmasını isteyebilir.
O halde borçlu müflis hakkında başlatılan takipler nezdinde icra veznesine yatan paranın alacaklıya ödenip ödenemeyeceği hususunda iflasın açıldığı zamandan önce paraya çevirme işleminin tamamlanmış olup olmamasına göre hareket edilmesi, iflasın açılmasından evvel paraya çevrilen bir malın alacaklı/alacaklılarına ödenmesinde (birden çok haciz alacaklısı olması durumunda sıra cetveli düzenlenerek gerekli ödemelerin gerçekleştirilmesi) herhangi bir kanuni engel bulunmamakla birlikte iflasın açıldığı tarih itibariyle paraya çevrilmeyen malların masaya dahil olacağı hususuna riayet edilmesi gerekmektedir.
II.GÜNCEL YARGI KARARLARI
Yargıtay 12. Hukuk Dairesi 2015/34487 Esas ve 2016/12656 Karar
Yukarıda tarih ve numarası yazılı mahkeme kararının müddeti içinde temyizen tetkiki alacaklı tarafından istenmesi üzerine bu işle ilgili dosya mahallinden daireye gönderilmiş olup, dava dosyası için Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve dosya içerisindeki tüm belgeler okunup incelendikten sonra işin gereği görüşülüp düşünüldü:
Şikayetçi iflas idaresi, icra mahkemesine başvurusunda, borçlu firma hakkında iflas kararı verilmiş olup, İcra İflas Kanunu uyarınca tüm alacak ve borçlarının masaya kaydının yapılmasının zorunlu olmasına rağmen icra müdürlüğünce, borçlu tarafından dosyaya yatırılan paranın iflas dosyasına gönderilmesine dair taleplerinin reddedildiğini ileri sürerek söz konusu müdürlük işleminin iptalini istemiş, mahkemece istemin kabulüne karar verilmiştir.
İİK'nun 186/2. maddesi uyarınca: "İflasın açılmasından evvel paraya çevrilmiş bulunan mahcuz malların bedeli, 138 ila 144 üncü maddeler hükümlerine göre haciz koyduran alacaklılara paylaştırılır. Artan kısım iflas masasına intikal eder."
Somut olayda,.... Asliye Hukuk Mahkemesi'nce verilen tedbir kararında %15 oranındaki teminatın mahkeme veznesine yatırılmasından başka, takip borcunun %100'ünün icra dosyasına yatırılması halinde bu paranın alacaklıya ödenmemesine karar verilmiş olup, bu tedbir kararı, dosya borcunun, iflâstan önce icra dosyasına yatırılmış olduğu gerçeğini değiştirmez.
İflasın açılmasından önce dosyaya yatırılmış bulunan para, İİK.'nun 186/2. maddesi uyarınca öncelikle haciz koyduran alacaklılara ödenip, artan para olduğu takdirde iflas masasına ödenir.
O halde mahkemece şikayetin reddi gerekirken, kabulü yönünde hüküm tesisi isabetsizdir.
SONUÇ : Alacaklının temyiz itirazlarının kabulü ile mahkeme kararının yukarıda yazılı nedenlerle İİK'nun 366 ve HUMK’nun 428. maddeleri uyarınca (BOZULMASINA), peşin alınan harcın istek halinde iadesine, ilamın tebliğinden itibaren 10 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 28.04.2016 gününde oybirliğiyle karar verildi.
Yargıtay 12. Hukuk Dairesi 2014/686 Esas ve 2014/3661 Karar
Yukarıda tarih ve numarası yazılı mahkeme kararının müddeti içinde temyizen tetkiki şikayetçi tarafından istenmesi üzerine bu işle ilgili dosya mahallinden daireye gönderilmiş olup, dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve dosya içerisindeki tüm belgeler okunup incelendikten sonra işin gereği görüşülüp düşünüldü :
İzmir 6. İcra Müdürlüğü nün 2011/11380 E. sayılı takip dosyası ile yürütülen icra takibinde borçlu J.C. T. Deri Temsilcilik Tic Ltd Şti' ne ait iki adet araç kaydına 04.01.2012 tarihinde haciz şerhi işlendiği, bu araçların şikayetçi Kamil F. Y.'ın alacaklısı olduğu İzmir 7. İcra Müdürlüğü'nün 2012/1090 E. sayılı takip dosyasında 20.09.2012 tarihinde satılarak paraya çevrildiği ve satış bedelinin ilk haczi koyan İzmir 6. İcra Müdürlüğü'nün 2011/11380 E. sayılı takip dosyasına gönderildiği, İzmir 6. İcra Müdürlüğü'nün 07.10.2013 tarihli kararı ile borçlular hakkında iflas dosyası açıldığından, paraların paylaştırılması işlemlerinin iflas idaresi tarafından yapılması gerektiğine karar verildiği görülmüştür.
Şikayetçi Kamil Fethi Yazgan'ın icra mahkemesine başvurusu, İzmir 6. İcra Müdürlüğü'nün “hakkında iflas kararı olan borçlu hakkında paylaştırmanın iflas idaresince yapılacağına” yönelik kararının şikayet yolu ile kaldırılmasına ilişkin olup, mahkemece; şikayetin reddine karar verilmiştir.
İİK'nun 186. maddesine göre;
“İhtiyaten haczedilmiş mallarla iflas açıldığı zaman paraya çevrilmemiş mahcuz mallar masaya girer. İflasın açılmasından evvel paraya çevrilmiş bulunan mahcuz malların bedeli, 138 ila 144 üncü maddeler hükümlerine göre haciz koyduran alacaklılara paylaştırılır. Artan kısım iflas masasına intikal eder.” olayda İzmir 7.İcra Müdürlüğü'nün 2012/1090 E. sayılı dosyasında borçluya ait araçların 20.09.2012 tarihinde satılarak paraya çevrildiği bundan sonra İzmir 9. Asliye Ticaret Mahkemesi'nin 09.04.2013 tarih 2012/480 E., 2013/97 K. sayılı kararı ile borçlu şirketin iflasına ve bu tarih itibariyle iflasın açılmasına karar verildiği görülmektedir.
Bu durumda icra müdürlüğünce, iflasın açılmasından önce paraya çevrilmiş olan mahcuz malların bedelinin İİK'nun 138-144. maddeleri hükümlerine göre haczi koyduran alacaklılara paylaştırılması işlemlerinin yapılması gerekmektedir. O halde mahkemece şikayetin kabulü yerine yazılı gerekçe ile reddi isabetsizdir.
SONUÇ : Şikayetçinin temyiz itirazlarının kabulü ile mahkeme kararının yukarıda yazılı nedenlerle İİK 366 ve HUMK’nun 428. maddeleri uyarınca (BOZULMASINA), peşin alınan harcın istek halinde iadesine, ilamın tebliğinden itibaren 10 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 12.02.2014 gününde oybirliğiyle karar verildi.
Yargıtay 12. Hukuk Dairesi 2012/18185 Esas ve 2012/34021 Karar
Yukarıda tarih ve numarası yazılı mahkeme kararının onanmasını mutazammın 03.05.2012 tarih, 28479/14959 sayılı daire ilamının müddeti içinde tashihen tetkiki şikayetçi tarafından istenmesi üzerine bu işle ilgili dosya mahallinden daireye gönderilmiş olup, dava dosyası için Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve dosya içerisindeki tüm belgeler okunup incelendikten sonra işin gereği görüşülüp düşünüldü :
İİK.nun 186/1.maddesi uyarınca
“İhtiyaten haczedilmiş mallarla iflas açıldığı zaman paraya çevrilmemiş mahcuz mallar masaya girer.” Bu düzenleme uyarınca iflasın açılmasından sonra icra dosyasına giren paraların iflas masasına gönderilmesi gerekir ise de bu tarihten önce tahsil edilip alacaklıya ödenen paraların anılan madde uyarınca alacaklıdan geri istenmesi mümkün değildir.
Alacaklıya yapılan ödemelerin takip hukukuna göre geri istenmesi ancak İİK.nun 40. ve 361. maddelerindeki koşulların oluşması halinde ve bu maddeler uyarınca söz konusu olabilir.
Somut olayda, ihtiyati haciz kararının infazı sırasında borçlu tarafından alacaklıya ödemenin yapıldığı ve daha sonra borçlunun iflasının açılmasına karar verildiği görülmektedir.
Buna göre alacaklıya yanlışlıkla yapılan bir ödeme olmadığı için olayda İİK.nun 361. maddesinin ve yine koşulları olmadığı için İİK.nun 40. maddesinin uygulanma yeri yoktur.
Öte yandan İİK.nun 186/1. maddesi ihtiyaten haczedilen malların iflas masasına gireceğini düzenlemekte olup, iflasın açılmasından önce alacaklı tarafından yapılan tahsilatın anılan maddeye dayalı olarak iadesi istenemez.
O halde mahkemece şikayetin kabulü ile alacaklıya yapılan ödemelerin iadesi yönündeki memurluk işleminin iptali yerine yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsiz olup, hükmün bu nedenle bozulması gerekirken onandığı anlaşılmakla alacaklının karar düzeltme isteminin kabulü gerekmiştir.
SONUÇ: Şikayetçinin karar düzeltme isteminin kabulü ile Dairemizin 03.05.2012 tarih ve 2011/28479 E. - 2012/14959 K. sayılı onama kararının kaldırılmasına, mahkeme kararının yukarıda yazılı nedenlerle İİK.366. ve HUMK.428. maddeleri uyarınca (BOZULMASlNA), 20.11.2012 gününde oybirliğiyle karar verildi.
